İlgi: TOBB’nin 05.08.2014 tarih ve 17035 sayılı yazısı.
İlgide kayıtlı yazıda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan alınan bir yazıya atfen; 2872 sayılı Çevre Kanunu ve bu Kanun uyarınca çıkarılan atık yönetimi mevzuatı çerçevesinde ülkemizde atıkların tamamlanması, toplanması, geçici depolanması, taşınması, ara depolanması, ön işlemi, geri kazanım ve bertarafı gibi atık yönetimi faaliyetlerinin gerçekleştirildiği hatırlatılmaktadır.
İlgi yazıda, özellikle tehlikeli nitelikli atıkların özellikleri gereği diğer atıklardan ayrı olarak değerlendirilmesi gerektiği belirtilmektedir. Tehlikeli ve tehlikesiz atıkların tanımlamalarının, 05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Genel Esaslarına ilişkin Yönetmelik Ek-IV atık listesi ile gerçekleştirildiği ifade edilmektedir.
Söz konusu atık listesinde atıklar 20 bölüm altında sınıflandırılmakta olup, her bir bölüm de atıkların kaynağının veya niteliğinin net bir şekilde ayırt edilebilmesi için alt başlıklara bölünmüştür. Listede atıklar 6 haneli kodlar ile tanımlanmaktadır. Bu altı haneli atık kodlarının yanında yıldız (*) işareti bulunanlar tehlikeli, bulunmayanlar ise tehlikesiz atık olarak sınıflandırılmaktadır.
Yıldız (*) işareti ile sınıflandırılan tehlikeli atıkların ise yanlarında (A) ve (M) işaretleri bulunmaktadır. (A) işareti ile tanımlanan atıklar kesin tehlikeli atık olup tehlikelilik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla herhangi bir analiz yapılmasına gerek bulunmamaktadır. (M) ile tanımlanan atıklar ise muhtemel tehlikeli olup, bu atıkların Atık Yönetimi Genel Esaslarına ilişkin Yönetmelik Ek-III/A’da verilen tehlikelilik özellikleri esas alınarak hazırlanan Ek-III/B’de yer alan sınır değerlere göre analizinin Bakanlıktan yeterlik almış laboratuvarlarda yapılması gerekmektedir. Bu analiz çalışması sonucunda atıkların sınır değerlerin üzerinde çıkması halinde atıklar tehlikeli atık olarak değerlendirilmekte ve (M) ile işaretli ilgili atık kodu kullanılarak tanımlanmaktadır. Analiz çalışması sonucunda atığın sınır değerlerin altında olması halinde ise söz konusu atığın ilgili tehlikesiz atık kodu ile tanımlanması gerekmektedir. Atık üreticisi tarafından atığın tehlikeli olduğunun kabul, edilmesi halinde (M) ile işaretli kodun kullanılması için analiz yaptırılması zorunlu olmayıp, bu kod ile ilgili tehlikesiz atık kodunun kullanılabilmesi için atığın tehlikesiz olduğunun analiz yapılarak kanıtlanması gerekmektedir.
Atığın tanımlamasının yapılmasını müteakip atığın düzenli depolama yöntemi ile bertarafının gerçekleştirilmesinin planlanması halinde, 26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Ek-2 kriterleri çerçevesinde Bakanlıktan yeterlik almış laboratuvarlarda analizinin yapılması gerekmektedir. Söz konusu analiz neticesinde atığın hangi sınıf düzenli depolama alanında bertaraf edileceği belirlenmektedir. Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Ek-2 kriterleri çerçevesinde yapılacak analizler, atığın tehlikeliliğine ilişkin bilgi vermemekte olup sadece atığın sızıntı suyuna geçmesi muhtemel bileşenleri ve bu çerçevede de hangi altyapıya sahip düzenli depolama tesisine gönderilmesinin uygun olduğunu belirlemekte kullanılmaktadır.
Bu kapsamda, atıkların tehlikelilik özelliklerinin ve hangi atık koduyla tanımlanacağının belirlenmesi amacıyla Atık Yönetimi Genel Esaslarına ilişkin Yönetmelik Ek-III/B analizinin, atıkların düzenli depolanarak bertarafının planlanması halinde hangi sınıfta bertarafının gerçekleştirileceğinin belirlenmesi amacıyla ise Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik Ek-2 analizinin kullanılması gerektiği belirtilmektedir.